حَدَّثَنَا عَفَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ يَعْنِي ابْنَ سَلَمَةَ عَنْ عَطَاءِ بْنِ السَّائِبِ عَنْ أَبِي سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَنَّ عَائِشَةَ قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَغْتَسِلَ مِنْ جَنَابَةٍ يَغْسِلُ يَدَيْهِ ثَلَاثًا ثُمَّ يَأْخُذُ بِيَمِينِهِ لِيَصُبَّ عَلَى شِمَالِهِ فَيَغْسِلُ فَرْجَهُ حَتَّى يُنَقِّيَهُ ثُمَّ يَغْسِلُ يَدَهُ غَسْلًا حَسَنًا ثُمَّ يُمَضْمِضُ ثَلَاثًا وَيَسْتَنْشِقُ ثَلَاثًا وَيَغْسِلُ وَجْهَهُ ثَلَاثًا وَذِرَاعَيْهِ ثَلَاثًا ثُمَّ يَصُبُّ عَلَى رَأْسِهِ الْمَاءَ ثَلَاثًا ثُمَّ يَغْتَسِلُ فَإِذَا خَرَجَ غَسَلَ قَدَمَيْهِ

Bize Affân, ona Hammâd b. Seleme, ona Atâ b. es-Sâib, ona Seleme b. Abdurrahman ona da Hz. Aişe şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) cünüplükten dolayı gusül almak istediğinde önce ellerini üç kere yıkar, sonra sol eline su dökmek için sağ eliyle su alır, ardından temizleninceye kadar tenasül uzvunu yıkardı. Sonra ellerini güzelce yıkar, ağzına üç kere su alıp gargara yapar, burnuna üç kere su çeker, yüzünü üç kere ve kollarını üç kere yıkar, sonra başına üç kere su döker ve peşinden yıkardı. (Yıkanma bittikten sonra) çıkacağı zaman ayaklarım yıkardı.

Açıklama: Hadis mütabileriyle birlikte sahihtir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Aişe bt. Ebubekir 25155, 8/157

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ آدَمَ حَدَّثَنَا إِسْرَائِيلُ عَنْ عَامِرِ بْنِ شَقِيقِ بْنِ جَمْرَةَ عَنْ شَقِيقِ بْنِ سَلَمَةَ قَالَ: "رَأَيْتُ عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ غَسَلَ ذِرَاعَيْهِ ثَلاَثًا ثَلاَثًا وَمَسَحَ رَأْسَهُ ثَلاَثًا ثُمَّ قَالَ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَعَلَ هَذَا." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ رَوَاهُ وَكِيعٌ عَنْ إِسْرَائِيلَ قَالَ تَوَضَّأَ ثَلاَثًا فَقَطْ.]

Bize Harun b. Abdullah, ona Yahya b. Adem, ona İsrail, ona Amir b. Şakik b. Cemre, ona Şakik b. Seleme şöyle dedi: "Ben, Hz. Osman'ı, üçer defa kollarını yıkadığını, başını da üç defa meshettikten sonra şöyle dediğini işittim: Ben, abdest alırken Rasulullah'ın (sav) böyle yaptığını gördüm." [Ebû Davud şöyle dedi: Bu hadisi Veki', İsrail'den rivayet etmiştir. O sadece, Hz. Osman abdest alırken uzuvlarını üçer defa yıkadı dedi.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /33

حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ مَرَّةً مَرَّةً

Açıklama: İsnadı Şeyhân'nın şartlarına göre sahihtir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Abbas b. Abdulmuttalib 2072, 1/620

حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ الْحُبَابِ عَنْ ابْنِ ثَوْبَانَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْفَضْلِ الْهَاشِمِيُّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَعْرَجِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ تَوَضَّأَ مَرَّتَيْنِ (مَرَّتَيْنِ)

Açıklama: Hadis sahihtir. ابْن ثَوْبَانَ hasenü'l-hadistir. Bundan dolayı isnad hasendir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 7864, 3/159

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ آدَمَ حَدَّثَنَا إِسْرَائِيلُ عَنْ عَامِرِ بْنِ شَقِيقِ بْنِ جَمْرَةَ عَنْ شَقِيقِ بْنِ سَلَمَةَ قَالَ: "رَأَيْتُ عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ غَسَلَ ذِرَاعَيْهِ ثَلاَثًا ثَلاَثًا وَمَسَحَ رَأْسَهُ ثَلاَثًا ثُمَّ قَالَ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَعَلَ هَذَا." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ رَوَاهُ وَكِيعٌ عَنْ إِسْرَائِيلَ قَالَ تَوَضَّأَ ثَلاَثًا فَقَطْ.]

Açıklama: Musanniflerin, sevk ettikleri hadislerin ardından bulundukları değerlendirmeler esnasında kaydettikleri hadisleri görmezden geldiğimizden dolayı bu kaydın silinmesi gerekmektedir. Sistemsel problemden ötürü kayıt, silinememiştir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /33

73- حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ، عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ، عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: رَأَيْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ " تَوَضَّأَ فِي دَارِ النَّدْوَةِ مَرَّةً مَرَّةً "

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 73, 1/265

74-حَدَّثَنَا أَبُو خَالِدٍ الْأَحْمَرُ، عَنِ ابْنِ عَجْلَانَ، عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، أَنَّ النَّبِيَّ " تَوَضَّأَ غَرْفَةً غَرْفَةً "

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 74, 74/265

حَدَّثَنَا عَفَّانُ حَدَّثَنَا أَبَانُ الْعَطَّارُ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ غَنْمٍ عَنْ أَبِي مَالِكٍ الْأَشْعَرِيِّ أَنَّهُ جَمَعَ أَصْحَابَهُ فَقَالَ هَلُمَّ أُصَلِّي صَلَاةَ نَبِيِّ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ وَكَانَ رَجُلًا مِنْ الْأَشْعَرِيِّينَ قَالَ فَدَعَا بِجَفْنَةٍ مِنْ مَاءٍ فَغَسَلَ يَدَيْهِ ثَلَاثًا وَمَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ وَغَسَلَ وَجْهَهُ ثَلَاثًا وَذِرَاعَيْهِ ثَلَاثًا وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ وَأُذُنَيْهِ وَغَسَلَ قَدَمَيْهِ قَالَ فَصَلَّى الظُّهْرَ فَقَرَأَ فِيهَا بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ وَكَبَّرَ ثِنْتَيْنِ وَعِشْرِينَ تَكْبِيرَةً

Bize Affân, ona Ebân el-Attâr, ona Katâde, ona Şehr b. Havşeb,, ona Abdurrahman b. Ğanm şöyle rivayet etmiştir: Eşa'ri kabilesine mensup olan Ebû Malik el-Eş'arî ashabını topladı ve onlara "Gelin size Allah Rasulü'nün (sav) kıldığı gibi namaz kılayım" dedi. Sonra su dolu bir kap istedi ve ellerini üç kere yıkadı, ağzına su alıp çalkaladı, burnuna su çekti, yüzünü üç kere yıkadı, kollarını üç kere yıkadı, başını ve kulaklarını meshetti ve en sonunda ayaklarını yıkadı. Sonra öğle namazını kıldı. Namazda Fatiha okudu ve yirmi iki tekbir getirdi.

Açıklama: "Namazda yirmi iki tekbir getirdi" ifadesini namazın tamamında olarak anlamak lazım. Öğlen namazını kılmıştır. Dört rekâtlı bir namazda; Namaza başlarken (1), rükûa giderken (4X1), secdeye giderken (8x1), secdeden kalktığında (8x1) ve ilk tahiyattan kalktığında (1) toplamda 22 tekbir alınmaktadır.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Malik el-Eşarî 23281, 7/602

حَدَّثَنَا سُرَيْجُ بْنُ النُّعْمَانِ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ الْمِصْرِيُّ عَنْ عَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ بْنِ يَعْقُوبَ الْأَنْصَارِيِّ أَنَّ حَبَّانَ بْنَ وَاسِعٍ الْأَنْصَارِيَّ حَدَّثَهُ أَنَّهُ سَمِعَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ زَيْدِ بْنِ عَاصِمٍ الْمَازِنِيَّ يَذْكُرُ أَنَّهُ رَأَى رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ فَمَضْمَضَ ثُمَّ اسْتَنْشَقَ ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلَاثًا وَيَدَهُ الْيُمْنَى ثَلَاثًا وَالْأُخْرَى ثَلَاثًا وَمَسَحَ رَأْسَهُ بِمَاءٍ غَيْرِ فَضْلِ يَدِهِ وَغَسَلَ رِجْلَيْهِ حَتَّى أَنْقَاهُمَا

Bize Süreyc b. Numan, ona Abdullah b. Vehb el-Mısrî, ona Amr b. Haris b. Yakûb el-Ensarî, ona Habban b. Vâsî el-Ensarî, ona da Abdullah b. Zeyd b. Âsım el-Mâzinî, Hz. Peygamber'i (sav) abdest alırken gördüğünü rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) abdest alırken ağzına ve burnuna su verdi, sonra üç kere yüzünü, üç kere sağ kolunu, üç kere sol kolunu yıkadı. Sonra eline yeniden su alarak başını mesh etti ve ayaklarını tertemiz olacak şekilde yıkadı.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Zeyd b. Asım el-Mazinî 16581, 5/629

حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ يَعْنِي ابْنَ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا الْأَوْزَاعِيُّ حَدَّثَنِي الْمُطَّلِبُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَنْطَبٍ أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ كَانَ يَتَوَضَّأُ مَرَّةً مَرَّةً وَيُسْنِدُ ذَلِكَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأَنَّ ابْنَ عُمَرَ كَانَ يَتَوَضَّأُ ثَلَاثًا ثَلَاثًا وَيُسْنِدُ ذَلِكَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

Açıklama: Bu hadisin iki senedinden İbn Abbâs rivayeti sahih li gayrihtir. İbn Ömer rivayeti ise zayıftır. İbn Ömer rivâyeti ayrıca mevkuf olarak rivâyet edilmiştir ve bu tariki sahihtir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Ömer b. el-Hattab 4966, 2/311