حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَمْرٌو النَّاقِدُ جَمِيعًا عَنْ سُفْيَانَ - قَالَ أَبُو بَكْرٍ حَدَّثَنَا ابْنُ عُيَيْنَةَ - عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى يَزِيدَ سَمِعَ ابْنَ عَبَّاسٍ رضى الله عنهما: "وَسُئِلَ عَنْ صِيَامِ يَوْمِ عَاشُورَاءَ. فَقَالَ مَا عَلِمْتُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَامَ يَوْمًا يَطْلُبُ فَضْلَهُ عَلَى الأَيَّامِ إِلاَّ هَذَا الْيَوْمَ وَلاَ شَهْرًا إِلاَّ هَذَا الشَّهْرَ يَعْنِى رَمَضَانَ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Amr en-Nâkıd, o ikisine Süfyan (b. Uyeyne), ona Ubeydullah b. Ebu Yezid, ona da İbn Abbas (r.anhuma) şöyle rivayet etmiştir: "Kendisine aşure günü orucu hakkında soruldu. O da 'Bu konuda bildiğim şey, Rasulullah'ın (sav) faziletini umarak oruç tuttuğu tek günün aşure günü, tek ayın da ramazan ayı olduğudur' cevabını verdi."

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2662, /442

وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنِى عَطَاءٌ عَنْ أَبِى صَالِحٍ الزَّيَّاتِ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا هُرَيْرَةَ رضى الله عنه يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلاَّ الصِّيَامَ فَإِنَّهُ لِى وَأَنَا أَجْزِى بِهِ. وَالصِّيَامُ جُنَّةٌ. فَإِذَا كَانَ يَوْمُ صَوْمِ أَحَدِكُمْ فَلاَ يَرْفُثْ يَوْمَئِذٍ وَلاَ يَسْخَبْ، فَإِنْ سَابَّهُ أَحَدٌ أَوْ قَاتَلَهُ فَلْيَقُلْ إِنِّى امْرُؤٌ صَائِمٌ. وَالَّذِى نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ. وَلِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ يَفْرَحُهُمَا إِذَا أَفْطَرَ فَرِحَ بِفِطْرِهِ وَإِذَا لَقِىَ رَبَّهُ فَرِحَ بِصَوْمِهِ."

Bize Muhammed b. Râfi, ona Abdürrezzak, ona İbn Cüreyc, ona Atâ, ona Ebu Salih ez-Zeyyât, ona da Ebu Hureyre (ra), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Allah (ac) 'Oruç hariç ademoğlunun her ameli kendisi içindir. Oruç ise benim içindir ve onun mükafatını ben vereceğim' buyurmuştur. Oruç, kalkandır. Sizden biri oruçlu olduğu günde kötü söz söylemesin ve cahilce davranmasın. Eğer biri ona söver ya da onunla kavgaya tutuşursa, 'Ben oruçluyum' desin. Muhammed'in canı kudret elinde olan Allah'a yemin olsun ki, oruçlunun ağız kokusu, kıyamet günü Allah (cc) katında misk kokusundan daha hoştur. Oruçlunun sevineceği iki mutluluğu vardır: orucunu açtığındaki iftar sevinci ile Rabbine kavuştuğundaki orucunun (karşılığının) sevinci."

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلاَّ الصِّيَامَ هُوَ لِى وَأَنَا أَجْزِى بِهِ

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2706, /447

حَدَّثَنَا الْحُمَيْدِيُّ قَالَ: ثنا سُفْيَانُ، قَالَ: ثنا الزُّهْرِيُّ، قَالَ: أَخْبَرَنِي أَبُو سَلَمَةَ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: «مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ، وَمَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ»

Bize el-Humeydî, ona Süfyan, ona ez-Zührî, ona Ebu Selem b. Abdurrahman, ona da Ebu Hüreyre, Rasulüllah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Kim Ramazan orucunun (farz olduğuna ve faziletine) inanarak ve mükafaatını Allah'tan bekleyerek tutarsa geçmiş günahları bağışlanır. Aynı şekilde kim de kadir gecesinin (faziletine) inanarak ve sevabını Allah'tan bekleyerek (ibadetle veya teravih namazını kılarak) ihya ederse geçmiş günahları bağışlanır."

Açıklama: Ramazan ayında oruç tutmak farzdır. Oruç ibadeti, diğer ibadetler gibi sadece Allah rızası için tutulursa Müslüman için geçmiş günahlarının bağışlanmasına vesile olur. Yani bir anlamda Ramazan ayı müminler için manevi arınma ayıdır.

• Humeydî Müsned-i Humeydî Ebu Hureyre 1037, 2/216

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ وَعَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِىٍّ قَالاَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ حَبِيبِ بْنِ أَبِى ثَابِتٍ حَدَّثَنَا أَبُو الْمُطَوِّسِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "مَنْ أَفْطَرَ يَوْمًا مِنْ رَمَضَانَ مِنْ غَيْرِ رُخْصَةٍ وَلاَ مَرَضٍ لَمْ يَقْضِ عَنْهُ صَوْمُ الدَّهْرِ كُلِّهِ وَإِنْ صَامَهُ." [قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ أَبِى هُرَيْرَةَ لاَ نَعْرِفُهُ إِلاَّ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ. وَسَمِعْتُ مُحَمَّدًا يَقُولُ أَبُو الْمُطَوِّسِ اسْمُهُ يَزِيدُ بْنُ الْمُطَوِّسِ، وَلاَ أَعْرِفُ لَهُ غَيْرَ هَذَا الْحَدِيثِ.]

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Yahya b. Said ve Abdurrahman b. Mehdî, onlara Süfyân, ona Habîb b. Ebu Sâbit, ona Ebu Mutavvis, ona babası (Mutavvis), ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Ramazan orucundan bir günü bir ruhsat ya da hastalık olmaksızın tutmayan kimse, senenin tümünü oruçlu geçirse dahi, o orucunu kaza etmiş sayılmaz." [Ebu İsa (et-Tirmizî) şöyle demiştir: "Ebu Hureyre hadisini sadece bu tarikten bilmekteyiz. Muhammed'i (b. İsmail el-Buhârî) de 'Ebu Mutavvis'in ismi Yezid b. Mutavvis'tir. Bu hadisi dışında onun hakkında bir bilgim yoktur' derken işittim.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Savm 27, 3/101

أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ سَعْدٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَمِّى قَالَ حَدَّثَنَا أَبِى عَنِ ابْنِ إِسْحَاقَ قَالَ وَذَكَرَ مُحَمَّدُ بْنُ مُسْلِمٍ عَنْ أُوَيْسِ بْنِ أَبِى أُوَيْسٍ عَدِيدِ بَنِى تَيْمٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " هَذَا رَمَضَانُ قَدْ جَاءَكُمْ تُفَتَّحُ فِيهِ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ وَتُغَلَّقُ فِيهِ أَبْوَابُ النَّارِ وَتُسَلْسَلُ فِيهِ الشَّيَاطِينُ ." [ قَالَ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ هَذَا الْحَدِيثُ خَطَأٌ .]

Bize Ubeydullah b. Sa'd, ona amcası (Yakub b. İbrahim), ona babası (İbrahim b. Sa'd), ona İbn İshak, ona Muhammed b. Müslim, ona Temîm oğullarından sayılan (ama aslında onlardan olmayan) Üveys b. Ebu Üveys, ona da Enes b. Mâlik, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "İşte Ramazan ayı size geldi. Bu ayda cennet kapıları açılır, cehennem kapıları kapatılır ve şeytanlar zincirlenir." [Ebu Abdurrahman şöyle demiştir: Bu hadis, hatalıdır.]

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 4, /2225

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مَنْصُورٍ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَطَاءِ بْنِ السَّائِبِ عَنْ عَرْفَجَةَ قَالَ عُدْنَا عُتْبَةَ بْنَ فَرْقَدٍ فَتَذَاكَرْنَا شَهْرَ رَمَضَانَ فَقَالَ مَا تَذْكُرُونَ قُلْنَا شَهْرَ رَمَضَانَ . قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: " تُفْتَحُ فِيهِ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ وَتُغْلَقُ فِيهِ أَبْوَابُ النَّارِ وَتُغَلُّ فِيهِ الشَّيَاطِينُ وَيُنَادِى مُنَادٍ كُلَّ لَيْلَةٍ يَا بَاغِىَ الْخَيْرِ هَلُمَّ وَيَا بَاغِىَ الشَّرِّ أَقْصِرْ " [ قَالَ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ هَذَا خَطَأٌ .]

Bize Muhammed b. Mansûr, ona Süfyân, ona Atâ b. Sâib, ona da 'Arfece şöyle rivayet etmiştir: Bizler Utbe b. Ferkad'ı ziyaret edip (yanında) Ramazan ayı(na dair) konuştuk. Bizlere, ''neden bahsediyorsunuz'' dedi. Biz de ''Ramazan ayından (bahsediyoruz)'' dedik. O ise Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Bu ayda cennet kapıları açılır, cehennem kapıları kapatılır, şeytanlar bağlanır ve bir münâdi her gece 'ey hayrı arzulayan! Haydi gel! Ey şerri arzulayan! (Artık) vazgeç' diye seslenir." [Ebu Abdurrahman şöyle demiştir: Bu (rivayet), hatalıdır.]

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 5, /2226

حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهَا قَالَتْ: "كَانَ يَوْمُ عَاشُورَاءَ يَوْمًا تَصُومُهُ قُرَيْشٌ فِى الْجَاهِلِيَّةِ. وَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَصُومُهُ فِى الْجَاهِلِيَّةِ. فَلَمَّا قَدِمَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم الْمَدِينَةَ صَامَهُ وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ. فَلَمَّا فُرِضَ رَمَضَانُ كَانَ هُوَ الْفَرِيضَةَ وَتُرِكَ يَوْمُ عَاشُورَاءَ، فَمَنْ شَاءَ صَامَهُ وَمَنْ شَاءَ تَرَكَهُ."

Bana Yahya (b. Yahya), ona Mâlik (b. Enes), ona Hişâm b. Urve, ona babası (Urve b. Zübeyr), ona da Nebî'nin (sav) hanımı Aişe şöyle rivayet etmiştir: "Aşure günü, cahiliye döneminde Kureyş ehlinin oruç tuttuğu bir gündü. Hz. Peygamber (sav) de cahiliye devrinde o günü oruçlu geçirirdi. Nebî (sav), Medine'ye hicret ettiğinde de o günde oruç tuttu ve tutulmasını emretti. Ramazan orucu farz kılındığında ise, farz olan ramazan orucu oldu, aşure günü orucu ise terk edildi. Dileyen o günde oruç tuttu, dileyen de tutmadı."

• İmam Mâlik Muvatta' Sıyâm 667, 1/104

حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ عَوْنٍ , قَالَ : أَخْبَرَنَا إبْرَاهِيمُ بْنُ إسْمَاعِيلَ ، عَنِ الزُّهْرِيِّ ، عَنْ عُرْوَةَ ، عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ : قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : "مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إيمَانًا وَاحْتِسَابًا ، غُفِرَ لَهُ مَا مَضَى مِنْ عَمَلِهِ."

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Sıyâm 8969, 6/98