أَخْبَرَنَا مُؤَمَّلُ بْنُ هِشَامٍ قَالَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِي وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَتَى سُبَاطَةَ قَوْمٍ، فَبَالَ قَائِمًا."

Bize Müemmel b. Hişam, ona İsmail, ona Şube, ona Süleyman ona da Ebu Vâil'in rivayet ettiğine göre Huzeyfe şöyle demiştir: "Hz. Peygamber (sav) bir mahallenin çöplüğüne geldi ve (orada) ayakta durarak küçük abdestini yaptı."

Açıklama: Hz. Peygamber'in (sav) genelde oturarak küçük abdestini yaptığı nakledilmektedir. Fakat hadiste aktarılan olayda, bulunduğu yer temiz olmadığı için ayakta ihtiyacını gidermiş, ravi olan Huzeyfe b. Yeman da O'nun (sav) bu farklı uygulamasını nakletmiştir.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 24, /2088

أَخْبَرَنَا عَلِي بْنُ حُجْرٍ أَخْبَرَنَا شَرِيكٌ عَنِ الْمِقْدَامِ بْنِ شُرَيْحٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: " مَنْ حَدَّثَكُمْ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بَالَ قَائِمًا فَلاَ تُصَدِّقُوهُ مَا كَانَ يَبُولُ إِلاَّ جَالِسًا ."

Bize Ali b. Hucr, ona Şerik, ona Mikdam b. Şüreyh ona da babasının (Şüreyh b. Hâni) rivayet ettiğine göre Âişe şöyle demiştir: "Kim size Hz. Peygamber'in (sav) ayakta küçük abdestini yaptığını söylerse inanmayın. Hz. Peygamber (sav), oturarak bevlederdi."

Açıklama: Hz. Peygamber'in çökmenin mümkün olmadığı bazı durumlarda ayakta bevlettiğini nakleden sahih rivayetler bulunmaktadır. Ancak Hz. Âişe (r.anha) bu durumlardan haberdar olmadığı için Hz. Peygamber'in (sav) genel uygulamasından bahsetmektedir (bk. Bedruddîn ez-Zerkeşî, Hz. Aişe’nin Sahabeye Yönelttiği Eleştiriler, çev. ve düzenleyen Bünyamin Erul [Ankara, 2002], 89-90).

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 25, /2088

حَدَّثَنَا آدَمُ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ: "أَتَى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم سُبَاطَةَ قَوْمٍ، فَبَالَ قَائِمًا. ثُمَّ دَعَا بِمَاءٍ، فَجِئْتُهُ بِمَاءٍ؛ فَتَوَضَّأَ ."

Bize Adem, ona Şu'be, ona A'meş, ona Ebu Vâil, Huzeyfe'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Peygamber (sav) bir mahallenin çöplüğüne gitti ve (orada) ayakta durarak küçük abdestini bozdu. Sonra su istedi. Ben de O'na (sav) su götürdüm; onun­la abdest aldı."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 60, 1/241

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَتَى سُبَاطَةَ قَوْمٍ، فَبَالَ قَائِمًا." [قَالَ شُعْبَةُ: قَالَ عَاصِمٌ يَوْمَئِذٍ: ’وَهَذَا الأَعْمَشُ يَرْوِيهِ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ، وَمَا حَفِظَهُ’. فَسَأَلْتُ عَنْهُ مَنْصُورًا، فَحَدَّثَنِيهِ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ: ’أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَتَى سُبَاطَةَ قَوْمٍ’ فَبَالَ قَائِمًا.’]

Bize İshâk b. Mansur, ona Ebu Dâvud, ona Şu'be, ona 'Asım, ona Ebû Vâil, ona da Muğîre b. Şu'aybe şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) bir mahallenin çöplüğüne geldi ve (orada) ayakta durarak küçük abdestini bozdu. [Şu'be, (hocası) Asım'ın bu hadisi kendilerine rivayet ettiği gün şöyle dediğini söylemiştir: A'meş bu hadisi Ebû Vâil'den Huzeyfe vasıtasıyla rivayet etmiş fakat (hadisin metnini) ezberlememişti. Ben bu hadisi Mansûr'a sordum. O da (hadisi) Ebû Vâil, ona da Huzeyfe'nin nakliyle şöyle rivayet etti: 'Rasulullah (sav) bir mahallenin çöplüğüne geldi ve ayakta küçük abdestini bozdu'.]

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 13, /63

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ مَنْصُورٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا وَائِلٍ أَنَّ حُذَيْفَةَ قَالَ: "إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَتَى سُبَاطَةَ قَوْمٍ، فَبَالَ قَائِمًا."

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Muhammed, ona Şu'be, ona Mansur ona da Ebu Vâil'in rivayet ettiğine göre Huzeyfe şöyle demiştir: "Hz. Peygamber (sav) bir mahallenin çöplüğüne geldi ve (orada) ayakta durarak küçük abdestini yaptı."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 24, /2088

أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا بَهْزٌ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سُلَيْمَانَ وَمَنْصُورٌ عَنْ أَبِي وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ: "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم مَشَى إِلَى سُبَاطَةِ قَوْمٍ، فَبَالَ قَائِمًا." [قَالَ سُلَيْمَانُ فِى حَدِيثِهِ: وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ وَلَمْ يَذْكُرْ مَنْصُورٌ الْمَسْحَ .]

Bize Süleyman b. Ubeydullah, ona Behz, ona Şube, ona Süleyman ve Mansur ona da Ebu Vâil'in rivayet ettiğine göre Huzeyfe şöyle demiştir: "Hz. Peygamber (sav) bir mahallenin çöplüğüne geldi ve orada ayakta durarak küçük abdestini yaptı." [Süleyman naklettiği rivayette 'mestleri üzerine meshetti' derken, Mansur, meshten bahsetmemiştir.]

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 24, /2088

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ رضى الله عنه قَالَ: لَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم، أَوْ قَالَ لَقَدْ أَتَى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم سُبَاطَةَ قَوْمٍ، فَبَالَ قَائِمًا .

Bize Süleyman b. Harb, ona Şu'be, ona Mansur, ona Ebu Vâil, ona da Huzeyfe (ra) şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah'ın (sav) bir mahallenin çöplüğüne geldiğini ve (orada) ayakta durarak küçük abdestini bozduğunu gördüm. Ya da (ravi, hadisin lafzında şüpheye düşerek hadisi şöyle nakletmiştir) Rasulullah (sav) bir mahallenin çöplüğüne geldi ve (orada) ayakta durarak küçük abdestini bozdu.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Mezâlim 27, 1/682

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنِ الْأَعْمَشِ حَدَّثَنِي شَقِيقٌ عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ: كُنْتُ مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي طَرِيقٍ فَتَنَحَّى فَأَتَى سُبَاطَةَ قَوْمٍ فَتَبَاعَدْتُ مِنْهُ فَأَدْنَانِي حَتَّى صِرْتُ قَرِيبًا مِنْ عَقِبَيْهِ فَبَالَ قَائِمًا وَدَعَا بِمَاءٍ فَتَوَضَّأَ وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ

Bize Yahya b. Said, ona A'meş, ona Şakîk, ona da Huzeyfe (ra) şöyle rivayet etti: Hz. Peygamber'le (sav) yoldaydık, yanımdan uzaklaştı ve bir topluluğun çöplerini attığı yere geldi. Ben de kendisinden uzaklaşmak istediğimde, benim yaklaşıp (kendisine siper olmamı) istedi. Geri gelip sırtına kadar yaklaştım (ve ona siper oldum.) O ayakta bevletti. Sonra benden su istedi ve abdest aldı ve mestleri üzerine de mesh etti.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Huzeyfe b. Yeman 23808, 7/740

أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا بَهْزٌ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سُلَيْمَانَ وَمَنْصُورٌ عَنْ أَبِي وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ: "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم مَشَى إِلَى سُبَاطَةِ قَوْمٍ فَبَالَ قَائِمًا." [قَالَ سُلَيْمَانُ فِى حَدِيثِهِ: وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ. وَلَمْ يَذْكُرْ مَنْصُورٌ الْمَسْحَ .]

Bize Süleyman b. Ubeydullah, ona Behz, ona Şu'be, ona Süleyman ve Mansur, onlara da Ebu Vâil'in rivayet ettiğine göre Huzeyfe şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) bir mahallenin çöplüğüne gitti ve (orada) ayakta durarak küçük abdestini bozdu." [Süleyman naklettiği rivayette 'mestleri üzerine meshetti' ifadesine yer verirken, Mansur (rivayetinde) meshe yer vermemiştir.]

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 24, /2088

أَخْبَرَنَا هَنَّادُ بْنُ السَّرِي عَنْ أَبِي مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ زَيْدِ ابْنِ وَهْبٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ حَسَنَةَ قَالَ: خَرَجَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَفِى يَدِهِ كَهَيْئَةِ الدَّرَقَةِ فَوَضَعَهَا، ثُمَّ جَلَسَ خَلْفَهَا فَبَالَ إِلَيْهَا، فَقَالَ بَعْضُ الْقَوْمِ انْظُرُوا يَبُولُ كَمَا تَبُولُ الْمَرْأَةُ فَسَمِعَهُ فَقَالَ: " أَوَمَا عَلِمْتَ مَا أَصَابَ صَاحِبَ بَنِى إِسْرَائِيلَ؟ كَانُوا إِذَا أَصَابَهُمْ شَيءٌ مِنَ الْبَوْلِ قَرَضُوهُ بِالْمَقَارِيضِ، فَنَهَاهُمْ صَاحِبُهُمْ فَعُذِّبَ فِى قَبْرِهِ."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 26, /2088