وَحَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ عَنْ نَافِعٍ "أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ - رضى الله عنهما - خَرَجَ فِى الْفِتْنَةِ مُعْتَمِرًا وَقَالَ إِنْ صُدِدْتُ عَنِ الْبَيْتِ صَنَعْنَا كَمَا صَنَعْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَخَرَجَ فَأَهَلَّ بِعُمْرَةٍ وَسَارَ حَتَّى إِذَا ظَهَرَ عَلَى الْبَيْدَاءِ الْتَفَتَ إِلَى أَصْحَابِهِ فَقَالَ مَا أَمْرُهُمَا إِلاَّ وَاحِدٌ أُشْهِدُكُمْ أَنِّى قَدْ أَوْجَبْتُ الْحَجَّ مَعَ الْعُمْرَةِ. فَخَرَجَ حَتَّى إِذَا جَاءَ الْبَيْتَ طَافَ بِهِ سَبْعًا وَبَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ سَبْعًا لَمْ يَزِدْ عَلَيْهِ وَرَأَى أَنَّهُ مُجْزِئٌ عَنْهُ وَأَهْدَى."

Bize Yahya b. Yahya, ona Malik, ona da Nafi', "Abdullah b. Ömer'in (ra) fitne zamanında umre yapmak üzere çıktı. Eğer Beyt'e ulaşmam engellenirse biz de Rasulullah (sav) ile yaptığımız gibi yaparız dedi. Bir umre yapmak niyetiyle ihrama girdi. Bir süre yoluna devam etti. Nihâyet el-Beydâ'ya çıktığı vakit arkadaşlarına dönerek; her ikisinin (haccın ve umrenin) durumu aynıdır. Benim umre ile hac yapmayı da (niyet ederek) kendime vacip kıldığıma sizleri şahit tutuyorum dedi ve yoluna devam etti. Nihâyet Beyt'e /Kâbe'ye varınca etrafında yedi şavt yaparak tavaf etti. Safa ile Merve arasında yedi defa sa'y yaptı. Buna da daha fazla bir şey katmadı. Bunun kendisine kâfi geleceği kanaatine varıp kurbanını kesti."

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 2989, /497

وَحَدَّثَنَاهُ ابْنُ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ عَنْ نَافِعٍ قَالَ "أَرَادَ ابْنُ عُمَرَ الْحَجَّ حِينَ نَزَلَ الْحَجَّاجُ بِابْنِ الزُّبَيْرِ. وَاقْتَصَّ الْحَدِيثَ بِمِثْلِ هَذِهِ الْقِصَّةِ وَقَالَ فِى آخِرِ الْحَدِيثِ وَكَانَ يَقُولُ مَنْ جَمَعَ بَيْنَ الْحَجِّ وَالْعُمْرَةِ كَفَاهُ طَوَافٌ وَاحِدٌ وَلَمْ يَحِلَّ حَتَّى يَحِلَّ مِنْهُمَا جَمِيعًا."

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 2991, /497

حَدَّثَنَا أَبُو الرَّبِيعِ الزَّهْرَانِىُّ وَأَبُو كَامِلٍ قَالاَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ ح وَحَدَّثَنِى زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنِى إِسْمَاعِيلُ كِلاَهُمَا عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ. بِهَذِهِ الْقِصَّةِ. وَلَمْ يَذْكُرِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم إِلاَّ فِى أَوَّلِ الْحَدِيثِ حِينَ قِيلَ لَهُ يَصُدُّوكَ عَنِ الْبَيْتِ. قَالَ إِذًا أَفْعَلَ كَمَا فَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم. وَلَمْ يَذْكُرْ فِى آخِرِ الْحَدِيثِ هَكَذَا فَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم. كَمَا ذَكَرَهُ اللَّيْثُ.

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 2993, /498

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُتَوَكِّلِ الْعَسْقَلاَنِىُّ وَسَلَمَةُ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ مَعْمَرٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِى كَثِيرٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ رَافِعٍ عَنِ الْحَجَّاجِ بْنِ عَمْرٍو عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ "مَنْ كُسِرَ أَوْ عَرِجَ أَوْ مَرِضَ." فَذَكَرَ مَعْنَاهُ. [قَالَ سَلَمَةُ بْنُ شَبِيبٍ قَالَ أَنَا مَعْمَرٌ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 44, /434

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُتَوَكِّلِ الْعَسْقَلاَنِىُّ وَسَلَمَةُ قَالاَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ عَنْ مَعْمَرٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِى كَثِيرٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ رَافِعٍ عَنِ الْحَجَّاجِ بْنِ عَمْرٍو عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ "مَنْ كُسِرَ أَوْ عَرِجَ أَوْ مَرِضَ." فَذَكَرَ مَعْنَاهُ. [قَالَ سَلَمَةُ بْنُ شَبِيبٍ قَالَ أَنَا مَعْمَرٌ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 44, /434

فِي الرَّجُلِ يُهِلُّ بِالْحَجِّ فَيُحْصَرُ ، مَا عَلَيْه ؟ِ. حدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ ، وَابْنُ عُلَيَّةَ ، عَنْ حَجَّاجٍ بْنِ أَبِي عُثْمَانَ ، عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِي كَثِيرٍ ، عَنْ عِكْرِمَةَ ، عَنِ الْحَجَّاجِ بْنِ عَمْرٍو الأَنْصَارِيِّ ، قَالَ : سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ : مَنْ حَجَّ فَكُسِرَ ، أَوْ عَرَجَ حَلَّ ، وَعَلَيْهِ الْحَجُّ ، ، وَابْنِ عَبَّاسٍ ، فَقَالاَ : صَدَقَ.

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Hac 13229, 8/116

حدَّثَنَا عَبْدَةُ بْنُ سُلَيْمَانَ ، عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ ، عَنْ سُلَيْمَانَ بن يسار ؛ أَنَّ مَعْبَدَ بْنَ حُزَابَةَ الْمَخْزُومِيَّ صُرِعَ بِطَرِيقِ مَكَّةَ ، فَخَرَجَ ابْنُهُ إلَى الْمَاءِ الَّذِي صُرِعَ عَلَيْهِ أَبُوهُ ، فَوَجَدَ ابْنَ عَبَّاسٍ ، وَابْنَ عُمَرَ ، وَمَرْوَانَ بْنَ الْحَكَمِ ، فَكلَّهُمْ ذَكَرَ لَهُ مَصْرَعَ أَبِيهِ وَالَّذِي أَصَابَهُ ، وَكُلُّهُمْ قَالَ : يَتَدَاوَى بِالذِي يُصْلِحْهُ ، فَإِذَا صَحَّ اعْتَمَرَ فَفَسَخَ عَنْهُ حِرْمَ الْحَجِّ ، فَإِذَا أَدْرَكَهُ الْحَجُّ فَعَلَيْهِ الْحَجُّ ، وَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ.

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Hac 13240, 8/119

حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنَا ابْنُ عُلَيَّةَ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ أَنَّ ابْنَ عُمَرَ - رضى الله عنهما - دَخَلَ ابْنُهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ ، وَظَهْرُهُ فِى الدَّارِ ، فَقَالَ إِنِّى لاَ آمَنُ أَنْ يَكُونَ الْعَامَ بَيْنَ النَّاسِ قِتَالٌ ، فَيَصُدُّوكَ عَنِ الْبَيْتِ ، فَلَوْ أَقَمْتَ . فَقَالَ قَدْ خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَحَالَ كُفَّارُ قُرَيْشٍ بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْبَيْتِ ، فَإِنْ حِيلَ بَيْنِى وَبَيْنَهُ أَفْعَلُ كَمَا فَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ( لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ ) ثُمَّ قَالَ أُشْهِدُكُمْ أَنِّى قَدْ أَوْجَبْتُ مَعَ عُمْرَتِى حَجًّا . قَالَ ثُمَّ قَدِمَ فَطَافَ لَهُمَا طَوَافًا وَاحِدًا .

Bize Yakub b. İbrahim, ona İbn Uleyye, ona Eyyub, ona da Nâfi şöyle rivâyet etmiştir: İbn Ömer’in (r.anhumâ) oğlu Abdullah b. Abdullah içeri girdi, o sırada (hac yolculuğu için hazırlanan) bineği de evin içinde idi. Abdullah (babasına) “bu yıl insanlar arasında bir savaş olacağından dolayı, ben senin Kâbe’ye varmana engel olacaklarından endişe ediyorum. Keşke kalıp gitmesen” dedi. Bunun üzerine Abdullah b. Ömer “Rasulullah (sav), umre yapmak üzere yola çıktı, Kureyş kâfirleri O'nun Kabe'ye varmasına engel oldular. Eğer Kabe'ye varmama engel olunursa ben de Rasulullah’ın yaptığı gibi yaparım” dedi, sonra da "And olsun Allah’ın Rasulü’nde sizin için uyulacak güzel bir örnek vardır" (Ahzab, 21) ayetini okudu ve “ben umre ile birlikte bir hac yapmayı kendime vacip kıldığıma (niyet ettiğime) sizi şahit tutuyorum” dedi. (Oğlu Abdullah) der ki: Sonra Mekke’ye geldi, her ikisi için bir tek tavaf yaptı.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 77, 1/514

حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ قَالَ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهم - لأَبِيهِ أَقِمْ ، فَإِنِّى لاَ آمَنُهَا أَنْ سَتُصَدُّ عَنِ الْبَيْتِ . قَالَ إِذًا أَفْعَلَ كَمَا فَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَقَدْ قَالَ اللَّهُ ( لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ ) فَأَنَا أُشْهِدُكُمْ أَنِّى قَدْ أَوْجَبْتُ عَلَى نَفْسِى الْعُمْرَةَ . فَأَهَلَّ بِالْعُمْرَةِ ، قَالَ ثُمَّ خَرَجَ حَتَّى إِذَا كَانَ بِالْبَيْدَاءِ أَهَلَّ بِالْحَجِّ وَالْعُمْرَةِ ، وَقَالَ مَا شَأْنُ الْحَجِّ وَالْعُمْرَةِ إِلاَّ وَاحِدٌ . ثُمَّ اشْتَرَى الْهَدْىَ مِنْ قُدَيْدٍ ، ثُمَّ قَدِمَ فَطَافَ لَهُمَا طَوَافًا وَاحِدًا ، فَلَمْ يَحِلَّ حَتَّى حَلَّ مِنْهُمَا جَمِيعًا .

Bize Ebu Numan, ona Hammâd, ona Eyyub, ona Nâfi‘in şöyle dediğini rivayet etmiştir: Abdullah b. Abdullah b. Ömer (r.anhum) babası İbn Ömer'e “Burada kal, gitme. Ben senin Kabe'ye varmana engel olunmayacağı konusunda emin değilim” dedi. Abdullah b. Ömer de şöyle cevap verdi: O halde ben de Rasulullah’ın (sav) yaptığı gibi yaparım. Zaten yüce Allah da "And olsun ki Allah’ın Rasulü’nde sizin için uyulmaya değer güzel örnekler vardır" (Ahzab, 21) buyurmuştur. Sizleri, kendime umre yapmayı vacip kıldığıma şahit tutuyorum” diyerek umre niyetiyle ihrama girdi ve yola çıktı. Beydâ denilen yere varınca hem hac hem umre yapmak niyetiyle ihrama girdi ve “Hac ile umrenin durumu ancak aynıdır” dedi, ardından Kudeyd’den hediyelik kurbanlığını satın aldı ve daha sonra (Mekke’ye) varıp, her ikisi için bir tek tavaf yaptı. Her ikisinin ihramından birlikte çıkacağı vakte kadar da ihramdan çıkmadı.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 105, 1/524

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ الْمُنْذِرِ حَدَّثَنَا أَبُو ضَمْرَةَ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ عُقْبَةَ عَنْ نَافِعٍ قَالَ أَرَادَ ابْنُ عُمَرَ - رضى الله عنهما - الْحَجَّ عَامَ حَجَّةِ الْحَرُورِيَّةِ فِى عَهْدِ ابْنِ الزُّبَيْرِ - رضى الله عنهما - فَقِيلَ لَهُ إِنَّ النَّاسَ كَائِنٌ بَيْنَهُمْ قِتَالٌ ، وَنَخَافُ أَنْ يَصُدُّوكَ . فَقَالَ ( لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ ) إِذًا أَصْنَعَ كَمَا صَنَعَ ، أُشْهِدُكُمْ أَنِّى أَوْجَبْتُ عُمْرَةً . حَتَّى كَانَ بِظَاهِرِ الْبَيْدَاءِ قَالَ مَا شَأْنُ الْحَجِّ وَالْعُمْرَةِ إِلاَّ وَاحِدٌ ، أُشْهِدُكُمْ أَنِّى جَمَعْتُ حَجَّةً مَعَ عُمْرَةٍ . وَأَهْدَى هَدْيًا مُقَلَّدًا اشْتَرَاهُ حَتَّى قَدِمَ ، فَطَافَ بِالْبَيْتِ وَبِالصَّفَا ، وَلَمْ يَزِدْ عَلَى ذَلِكَ ، وَلَمْ يَحْلِلْ مِنْ شَىْءٍ حَرُمَ مِنْهُ حَتَّى يَوْمِ النَّحْرِ ، فَحَلَقَ وَنَحَرَ وَرَأَى أَنْ قَدْ قَضَى طَوَافَهُ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ بِطَوَافِهِ الأَوَّلِ ، ثُمَّ قَالَ كَذَلِكَ صَنَعَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم .

Bize İbrahim b. Münzir, ona Ebu Damra, ona Musa b. Ukbe, ona da Nâfi‘in şöyle dediğini rivayet etmiştir: İbn Ömer (r.anhumâ), Abdullah b. Zübeyir (r.a) döneminde, Hârûrâlıların hac ettiği sene hac yapmak istedi. Kendisine “İnsanlar kaendi aralarında savaşa tutuşacaklar. Seni hacdan alıkoymalarından korkarız” denildi. Bunun üzerine İbn Ömer "And olsun ki sizin için Rasulullah’da güzel bir örnek vardır" (Ahzab, 21) ayetini okudu ve “O halde ben de O'nun yaptığı gibi yapar, Umre yapmayı kendime vacip kıldığıma sizi şahit tutarım” dedi. Nihâyet Beydâ’nın yüksek yerine geldiğinde “hac ile umrenin durumu aynıdır, aralarında hiçbir fark yoktur. Benim umre ile birlikte bir hac yapmayı da niyet ettiğime sizi şahit tutarım” dedi ve satın aldığı gerdanlıklı bir hayvanı da hedy (kurbanlık) olarak götürdü. Mekke’ye gelince Kabe'yi tavaf etti, Safa ile Merve arasında sa’y yaptı, bundan fazla bir şey yapmadı. Nahr (kurban bayramı birinci) gününe kadar da ihram yasaklarına uydu. İhramdan çıkınca saçlarını tıraş etti, kurbanını kesti ve yapmış olduğu ilk tavaf ile hac ve umrenin tavafını da yerine getirmiş olduğuna hükmetti. Sonra da “İşte Nebi (sav) da böyle yapmıştı” dedi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 114, 1/526