حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِيِّ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ:( سأل سعد بن عبادة رسول الله صلى الله عليه وسلم عن نذر كان على أمه. فأمر بقضائه). حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا سفيان عن جابرعن الشعبي عن عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ احتجم رسول الله صلى الله عليه وسلم في الأخدعين وبين الكتفين حجمه عبد لبني بياضة وكان أجره مدا ونصفا فكلم أهله حتى وضعوا عنه نصف مد قال بن عباس وأعطاه أجره ولو كان حراما ما أعطاه

Bize Abdürrezzak, ona Mamer, ona Zührî, ona Ubeydullah b. Abdullah, ona da (Abdullah) b. Abbas şöyle haber vermiştir: "Sa'd b. Ubâde, Hz. Peygamber'e (sav) (vefat eden) annesinin adağını sordu. Hz. Peygamber (sav) de ona, adağı yerine getirmesini emretti." Bize Abdürrezzak, ona Süfyan, ona Cabir, ona Şa'bî, ona da (Abdullah) b. Abbas şöyle haber vermiştir: "Hz. Peygamber (sav) (boyunda bulunan) iki damardan ve iki omzu arasından hacamat yaptırdı. Hz. Peygamber'i (sav) Beyâza oğullarından bir köle hacamat etti. Hacamatın ücreti bir buçuk müd karşılığı idi. Hz. Peygamber (sav) kölenin sahipleriyle konuştu da yarım müd indirim yaptırdı. Abdullah b. Abbas der ki: Hz. Peygamber (sav) hacamatın ücretini köleye ödedi. Hacamattan ücret almak haram olsaydı ödemezdi."

Açıklama: hadis mütabileriyle birlikte sahihtir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Abbas b. Abdulmuttalib 3078, 1/839

وَحَدَّثَنِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الدَّارِمِىُّ حَدَّثَنَا حَجَّاجُ بْنُ الْمِنْهَالِ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ أَيُّوبَ؛ (ح) وَحَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ خَلَفٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ كِلاَهُمَا عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ بِهَذَا الْحَدِيثِ فِى النَّذْرِ. "أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَهُوَ بِالْجِعْرَانَةِ بَعْدَ أَنْ رَجَعَ مِنَ الطَّائِفِ، فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّى نَذَرْتُ فِى الْجَاهِلِيَّةِ أَنْ أَعْتَكِفَ يَوْمًا فِى الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ فَكَيْفَ تَرَى؟ قَالَ اذْهَبْ فَاعْتَكِفْ يَوْمًا. قَالَ وَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَدْ أَعْطَاهُ جَارِيَةً مِنَ الْخُمْسِ فَلَمَّا أَعْتَقَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم سَبَايَا النَّاسِ سَمِعَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ أَصْوَاتَهُمْ يَقُولُونَ أَعْتَقَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم. فَقَالَ مَا هَذَا؟ فَقَالُوا أَعْتَقَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم سَبَايَا النَّاسِ. فَقَالَ عُمَرُ يَا عَبْدَ اللَّهِ اذْهَبْ إِلَى تِلْكَ الْجَارِيَةِ فَخَلِّ سَبِيلَهَا." وَفِى حَدِيثِهِمَا جَمِيعًا اعْتِكَافُ يَوْمٍ.

Bize Abdullah b. Abdurrahman ed-Dârimî, ona Haccâc b. Minhâl, ona Hammâd (b. Seleme), ona Eyyüb (es-Sahtiyanî); (T) Bize Yahya b. Halef, ona Abdula'lâ (b. Abdüla'lâ b. Muhammed), ona Muhammed b. İshak, onlara Nâfi, ona da (Abdullah) b. Ömer adakla ilgili şu hadisi rivayet etmiştir: "Ömer b. Hattâb, Rasulullah'a (sav) Taif'ten döndükten sonra Ci'râne mevkiinde iken şöyle bir soru sordu: 'Yâ Rasulallah! Cahiliye dönemindeyken Mescid-i Haram'da bir gün itikâfa girmeyi adamıştım. Bu konuda ne dersin?' Rasulullah (sav) da 'Git ve bir gün itikâfa gir' buyurdu. İbn Ömer'in ifade ettiğine göre, Rasulullah (sav), Ömer b. Hattab'a ganimetlerin devlet bütçesine ayrılan beşte bir kısmından bir cariye vermişti. Daha sonra Rasulullah (sav) insanların kölelerini azad edince, Ömer b. Hattâb, kölelerin 'Rasulullah (sav) bizi azad etti' diyen seslerini duydu ve 'Ne oluyor?' diye sordu. Yanındakiler 'Rasulullah (sav), insanların kölelerini azad etti' dediler. Bunun üzerine Ömer, oğlu Abdullah'a 'Abdullah! Bana ganimetten verilen cariyeye git ve onu azad et' dedi. Hem Eyyüb es-Sahtiyanî'nin hem de Muhammed b. İshak'ın rivayet ettiği hadiste Ömer b. Hattab'ın bir günlüğüne itikafa girdiğinden söz edilmektedir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Eymân 4297, /698

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ أَخْبَرَنِى نَافِعٌ عَنِ ابْنِ عُمَرَ رضى الله عنهما: "أَنَّ عُمَرَ سَأَلَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ كُنْتُ نَذَرْتُ فِى الْجَاهِلِيَّةِ أَنْ أَعْتَكِفَ لَيْلَةً فِى الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ، قَالَ فَأَوْفِ بِنَذْرِكَ."

Bize Müsedded (b. Müserhed), ona Yahya b. Said, ona Ubeydullah (b. Ömer), ona (Ebu Abdullah) Nafi, ona da (Abdullah) b. Ömer şöyle rivayet etmiştir: "Ömer (b. Hattâb), Rasulullah'a (sav) 'Ben cahiliye dönemindeyken Mescid-i Haram'da bir gece itikafa girmeyi adamıştım. (Ne yapmalıyım?)' diye sorduğunda, Rasulullah (sav) 'Adağını yerine getir' buyurdu."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî İ'tikâf 5, 1/588

حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَخِيهِ عَنْ سُلَيْمَانَ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ نَافِعٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ رضى الله عنه أَنَّهُ قَالَ: "يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّى نَذَرْتُ فِى الْجَاهِلِيَّةِ أَنْ أَعْتَكِفَ لَيْلَةً فِى الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ. فَقَالَ لَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَوْفِ نَذْرَكَ. فَاعْتَكَفَ لَيْلَةً."

Bize İsmail b. Abdullah, ona kardeşi (Abdülhamid b. Abdullah), ona Süleyman (b. Bilal), ona Ubeydullah (b. Ömer b. Hafs), ona (Ebu Abdullah) Nafi, ona da (Abdullah) b. Ömer, (babası) Ömer b. Hattab'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah'a (sav) 'Ya Rasulullah! Ben cahiliye dönemindeyken Mescid-i Haram'da bir gece itikafa girmeyi adamıştım. (Bu konuda ne buyurursun?) diye sorduğunda, Rasulullah (sav) 'Adağını yerine getir' buyurdu. Ömer de bir gece itikafa girdi."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî İ'tikâf 15, 1/591

حَدَّثَنَا عُبَيْدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ: "أَنَّ عُمَرَ رضى الله عنه نَذَرَ فِى الْجَاهِلِيَّةِ أَنْ يَعْتَكِفَ فِى الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ، قَالَ أُرَاهُ قَالَ - لَيْلَةً - قَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَوْفِ بِنَذْرِكَ."

Bize Ubeyd b. İsmail, ona Ebu Üsâme, ona Ubeydullah (b. Ömer), ona (Ebu Abdullah) Nafi, ona da İbn Ömer şöyle rivayet etmiştir: "Ömer (b. Hattab) (ra) cahiliye dönemindeyken Mescid-i Haram'da itikafa girmeyi adamıştı. -Râvilerden Ubeyd b. İsmail 'Zannediyorum ki bir gecelik için adadı' demiştir.- Rasulullah (sav) de Ömer b. Hattab'a 'Adağını yerine getir' buyurdu."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî İ'tikâf 16, 1/591

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَزِيدَ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ: "كَانَ عَلَى عُمَرَ نَذْرٌ فِى اعْتِكَافِ لَيْلَةٍ فِى الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ. فَسَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنْ ذَلِكَ، فَأَمَرَهُ أَنْ يَعْتَكِفَ."

Bize Muhammed b. Abdullah b. Yezid, ona Süfyan (b. Uyeyne), ona Eyyûb (es-Sahtiyânî), ona Nâfi, ona da İbn Ömer şöyle rivayet etmiştir: "Ömer (b. Hattâb), (cahiliye dönemindeyken) Mescid-i Haram'da bir gece itikâfa girmeyi adamıştı. (Müslüman olduktan sonra) bu adağıyla ilgili ne yapması gerektiğini Rasulullah'a (sav) sordu. Rasulullah da (sav) ona itikâfa girmesini emretti."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Eymân ve'n-Nuzûr 36, /2339

وَحَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدَةَ الضَّبِّىُّ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ نَافِعٍ قَالَ ذُكِرَ عِنْدَ ابْنِ عُمَرَ عُمْرَةُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنَ الْجِعْرَانَةِ فَقَالَ لَمْ يَعْتَمِرْ مِنْهَا. - قَالَ - وَكَانَ عُمَرُ نَذَرَ اعْتِكَافَ لَيْلَةٍ فِى الْجَاهِلِيَّةِ. ثُمَّ ذَكَرَ نَحْوَ حَدِيثِ جَرِيرِ بْنِ حَازِمٍ وَمَعْمَرٍ عَنْ أَيُّوبَ: "أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَهُوَ بِالْجِعْرَانَةِ بَعْدَ أَنْ رَجَعَ مِنَ الطَّائِفِ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّى نَذَرْتُ فِى الْجَاهِلِيَّةِ أَنْ أَعْتَكِفَ يَوْمًا فِى الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ فَكَيْفَ تَرَى؟ قَالَ اذْهَبْ فَاعْتَكِفْ يَوْمًا. قَالَ وَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَدْ أَعْطَاهُ جَارِيَةً مِنَ الْخُمْسِ، فَلَمَّا أَعْتَقَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم سَبَايَا النَّاسِ سَمِعَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ أَصْوَاتَهُمْ يَقُولُونَ أَعْتَقَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم. فَقَالَ مَا هَذَا؟ فَقَالُوا أَعْتَقَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم سَبَايَا النَّاسِ. فَقَالَ عُمَرُ يَا عَبْدَ اللَّهِ اذْهَبْ إِلَى تِلْكَ الْجَارِيَةِ فَخَلِّ سَبِيلَهَا."

Bize Ahmed b. Abde ed-Dabbî, ona Hammâd b. Zeyd, ona Eyyûb (es-Sahtiyânî), ona da (Ebu Abdullah) Nâfi'in rivayet ettiğine göre; İbn Ömer'in yanında Rasulullah'ın (sav) Cirâne'de (ihrama girerek) umre yaptığından söz edilmişti. İbn Ömer ise Rasulullah'ın (sav) Ci'râne'de (ihrama girerek) umre yapmadığını söyledi. Yine İbn Ömer, Ömer (b. Hattâb)'ın cahiliye dönemindeyken bir gece itikafa girmeyi adadığını belirtti. Daha sonra Hammâd b. Zeyd, Cerîr b. Hâzim ve Ma'mer'in Eyyüb (es-Sahtiyanî)'den rivayet ettiği hadisin benzeri olarak şöyle nakletti: "Ömer b. Hattâb, Taif'ten döndükten sonra Rasulullah'a (sav) Ci'râne mevkiinde iken şöyle bir soru sordu: 'Yâ Rasulallah! Cahiliye dönemindeyken Mescid-i Haram'da bir gün itikâfa girmeyi adamıştım. Bu konuda ne buyurursun?' Rasulullah (sav) "Git ve bir günlüğüne itikafa gir' buyurdu. İbn Ömer'in ifade ettiğine göre Rasulullah (sav), Ömer b. Hattâb'a ganimetlerin devlet bütçesine ayrılan beşte birlik kısmından bir cariye vermişti. Rasulullah (sav) insanlarını kölelerini azad edince, Ömer b. Hattab, kölelerin 'Rasulullah (sav) bizi azad etti' diyen seslerini duydu ve 'Ne oluyor?' diye sordu. Oradakiler 'Rasulullah (sav) insanların kölelerini azad etti' dediklerinde, oğlu Abdullah'a 'Bana ganimetten verilen cariyeye git ve onu azad et' dedi."

• Müslim Sahîh-i Müslim Eymân 4296, /698