حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ سَمِعْتُ أَبَا سَلَمَةَ بْنَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - أَنَّ رَجُلاً أَتَى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَتَقَاضَاهُ ، فَأَغْلَظَ ، فَهَمَّ بِهِ أَصْحَابُهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « دَعُوهُ فَإِنَّ لِصَاحِبِ الْحَقِّ مَقَالاً » . ثُمَّ قَالَ « أَعْطُوهُ سِنًّا مِثْلَ سِنِّهِ » . قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ لاَ نَجِدُ إِلاَّ أَمْثَلَ مِنْ سِنِّهِ . فَقَالَ « أَعْطُوهُ فَإِنَّ مِنْ خَيْرِكُمْ أَحْسَنَكُمْ قَضَاءً » .

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: إِنَّ لِصَاحِبِ الْحَقِّ مَقَال

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vekâlet 6, 1/648

حَدَّثَنَا أَبُو الْوَلِيدِ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ أَخْبَرَنَا سَلَمَةُ بْنُ كُهَيْلٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا سَلَمَةَ بِبَيْتِنَا يُحَدِّثُ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - أَنَّ رَجُلاً تَقَاضَى رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ، فَأَغْلَظَ لَهُ ، فَهَمَّ أَصْحَابُهُ ، فَقَالَ « دَعُوهُ ، فَإِنَّ لِصَاحِبِ الْحَقِّ مَقَالاً . وَاشْتَرُوا لَهُ بَعِيرًا ، فَأَعْطُوهُ إِيَّاهُ » . وَقَالُوا لاَ نَجِدُ إِلاَّ أَفْضَلَ مِنْ سِنِّهِ . قَالَ « اشْتَرُوهُ فَأَعْطُوهُ إِيَّاهُ ، فَإِنَّ خَيْرَكُمْ أَحْسَنُكُمْ قَضَاءً » .

Bize Ebu Velid, ona Şu'be, ona Seleme b. Küheyl ona da Ebu Seleme evimizde Ebu Hüreyre’den (ra) şöyle rivayet etti: Bir adam Hz. Peygamber'den (sav) alacağını ödemesini istedi ve isteme esnasında (Hz. Peygamber'e) kaba ve sert davrandı. (Bu hareketinden dolayı) Hz. Peygamber'in ashâbı da ona tepki gösterdiler. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) "Bırakın onu! Hak sahibinin söz söyleme hakkı vardır. Bu kişi için bir deve satın alın da ona verin!" buyurdu. Sahâbe, "Biz (onun devesi ile aynı yaşta bir deve değil de) onun devesinden daha değerlisini bulabiliyoruz." dediler. Hz. Peygamber (sav) "O (daha kıymetli olan) deveyi satın alın da, bu kişiye verin. Çünkü sizin hayırlınız, borcunu en güzel şekilde ödeyeninizdir." buyurdu.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Kitâb fî'l-İstikrâz ve Edâi'd-Duyûn ve'l-Hacr ve't 4, 1/665

حَدَّثَنَا ابْنُ مُقَاتِلٍ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَخْبَرَنَا شُعْبَةُ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ رضى الله عنه عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم: "أَنَّهُ أَخَذَ سِنًّا فَجَاءَ صَاحِبُهُ يَتَقَاضَاهُ فَقَالَ إِنَّ لِصَاحِبِ الْحَقِّ مَقَالاً. ثُمَّ قَضَاهُ أَفْضَلَ مِنْ سِنِّهِ، وَقَالَ أَفْضَلُكُمْ أَحْسَنُكُمْ قَضَاءً."

Bize (Muhammed) b. Mukâtil, ona Abdullah (b. Mübarek), ona Şu'be (b. Haccâc), ona Seleme (b. Küheyl), ona Ebu Seleme (b. Abdurrahman), ona da Ebu Hureyre (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Hz Peygamber (sav) birinden ödünç olarak bir deve almıştı. Sahibi deveyi talep etmek için Hz. Peygamber'e (sav) geldi. Hz. Peygamber (sav) 'Şüphesiz alacaklının, söz söyleme hakkı vardır' buyurdu. Ardından ödemesi gereken yaştaki deveden daha iyisini adama ödedi ve 'Sizin en faziletliniz, ödemeyi en güzel yapanınızdır' buyurdu."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hibe ve Fazlihe ve't-Tahrîzi aleyhe 25, 1/708

1500- حَدَّثني خَالِدُ بْنُ مَخْلَدٍ الْبَجَلِيُّ، حَدَّثني يَحْيَى بْنُ عُمَيْرٍ، حَدَّثني هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: اشْتَرَى رَسُولُ اللهِ صَلى الله عَلَيه وسَلم جَزُورًا مِنْ أَعْرَابِيٍّ بِوَسْقِ عَجْوَةٍ فَطَلَبَ رَسُولُ اللهِ صَلى الله عَلَيه وسَلم عِنْدَ أَهْلِهِ تَمْرًا، فَلَمْ يَجِدْهُ فَذَكَرَ ذَلِكَ لِلأَعْرَابِيِّ فَصَاحَ الأَعْرَابِيُّ وَاغَدْرَاهُ، فَقَالَ أَصْحَابُ رَسُولِ اللهِ صَلى الله عَلَيه وسَلم: بَلْ أَنْتَ يَا عَدُوَّ اللهِ أَغْدَرُ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلى الله عَلَيه وسَلم: دَعُوهُ فَإِنَّ لِصَاحِبِ الْحَقِّ مَقَالاً، فَأَرْسَلَ رَسُولُ اللهِ صَلى الله عَلَيه وسَلم إِلَى خَوْلَةَ بِنْتِ حَكِيمٍ وَبَعَثَ الأَعْرَابِيَّ مَعَ الرَّسُولِ، فَقَالَ: قُولُوا لَهَا: إِنِّي ابْتَعْتُ هَذِه الْجَزُورَ مِنْ هَذَا الأَعْرَابِيِّ بِوَسْقِ تَمْرٍ وَلَمْ أَجِدْهُ عِنْدَ أَهْلِي فَاسْلِفِينِي وَسْقَ تَمْرِ عَجْوَةٍ لِهَذَا الأَعْرَابِيِّ، فَلَمَّا قَبَضَ الأَعْرَابِيُّ حَقَّهُ رَجَعَ إِلَى النَّبِيِّ صَلى الله عَلَيه وسَلم فَقَالَ لَهُ: قَبَضْتَ؟ قَالَ: نَعَمْ، وَأَوْفَيْتَ وَأطَبْتَ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلى الله عَلَيه وسَلم: خِيَارُ النَّاسِ الْمُوفُونَ الْمُطَيِّبُونَ.

Bize Halid b. Mahled el-Becelî, Ona Yahya b. Umeyr, ona Hişam b. Urve, ona babası (Urve b. Zübeyir) ona da Hz. Âişe şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) bir bedevîden, bir vesk (ölçü) Acve hurması karşılığında, bir deve satın aldı, sonra hurmayı aradı fakat evde bulamadı. Bu durumu bedeviye anlatıp (biraz mühlet istedi) fakat bedevî kabul etmedi ve 'Vah bana aldatıldım!' diye bağırdı. Bunun üzerine Rasulullah'ın (sav) ashabı 'Bilakis aldatan sensin Ey Allah’ın düşmanı!' dediler. Rasulullah (sav) 'Onu bırakın! Çünkü hak sahibinin söz söyleme hakkı vardır' buyurdu. Sonra bedeviyi bir elçi ile birlikte Havle bt. Hakîm’e gönderdi ve elçiye 'Ona söyle, ben bu bedevîden, bir vesk Acve hurması karşılığında, bir deve satın aldım, fakat (hurmayı) evimde bulamadım. Benim adıma bu bedevîye bir vesk Acve hurması versin' diye emir buyurdu. O da emri yerine getirdi. Bedevî hurmayı teslim aldıktan sonra Rasulullah'ın (sav) yanına geldi. Hz. Peygamber ona 'borcunu tahsil ettin mi?' diye sordu. O da 'Evet, aldım, sen borcunu tastamam hem de güzel bir şekilde ödedin' dedi. Bunun üzerine Rasulullah (sav) 'Şüphesiz, insanların en hayırlısı borcunu tam ve en güzel şekilde ödeyen kimsedir' buyurdu."

• Abd b. Humeyd Müntehab Müsned-i Abd b. Humeyd Müsned-i Aişe 1500, 3/341

حدثنا أبو داود قال : حدثنا شعبة ، عن سلمة بن كهيل ، قال : سمعت أبا سلمة بن عبد الرحمن بن عوف ، بمنى يحدث عن أبي هريرة ، أن أعرابيا ، تقاضى النبي صلى الله عليه وسلم دينا كان له عليه فأغلظ له ، فهم به أصحاب النبي صلى الله عليه وسلم ، فقال النبي صلى الله عليه وسلم : « دعوه ، فإن لصاحب الحق مقالا » ثم قال : « اقضوه » فقالوا : لا نجد إلا سنا أفضل من سنه ، قال : « اشتروه فأعطوه ، فإن خيركم أحسنكم قضاء »

• Ebu Davud et-Tayalisi Müsned-i Tayalisi Ebu Hureyre 2477, 4/113

5507 - حَدَّثَنَا يُوسُفُ بْنُ مُسْلِمٍ، قثنا حَجَّاجٌ، قَالَ: سَمِعْتُ شُعْبَةَ، يُحَدِّثُ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: كَانَ لِرَجُلٍ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ دَيْنٌ، فَجَعَلَ يَتَقَاضَاهُ، فَأَغْلَظَ لَهُ فَهَمَّ بِهِ أَصْحَابُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ لَهُمُ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «دَعُوهُ فَإِنَّ لِصَاحِبِ الْحَقِّ مَقَالًا» ، وَقَالَ لَهُمُ: " اشْتَرُوا لَهُ سِنًّا فَأَعْطُوهُ إِيَّاهُ، فَقَالُوا: لَا نَجْدُ لَهُ سِنًّا إِلَّا سِنًّا أَفْضَلَ مِنْ سِنِّهِ، قَالَ: «فَاشْتَرَوْا لَهُ، فَأَعْطُوهُ فَإِنَّ مِنْ خِيَارِكُمْ أَوْ خَيْرُكَمْ أَحْسَنُكُمْ قَضَاءً» ،

• Ebu Avâne el-İsferâyînî Müsned-i Ebu Avâne Buyû' 5507, 3/409