حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ سُمَىٍّ مَوْلَى أَبِى بَكْرِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى صَالِحٍ السَّمَّانِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « الْعُمْرَةُ إِلَى الْعُمْرَةِ كَفَّارَةٌ لِمَا بَيْنَهُمَا ، وَالْحَجُّ الْمَبْرُورُ لَيْسَ لَهُ جَزَاءٌ إِلاَّ الْجَنَّةُ » .

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Malik, ona Sümey Mevla Ebu Bekir b. Abdurrrahman, ona Ebu Salih es-Semmân, ona da Ebu Hureyre'nin (ra) rivayet ettiğine göre Peygamber (sav) şöyle buyurdu:

"Yapılan iki umre, arada işlenen günahlara kefarettir. Mebrûr (kabul edilmiş) bir haccın karşılığı da yalnızca cennettir."

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: الْحَجُّ الْمَبْرُورُ لَيْسَ لَهُ جَزَاءٌ إِلَّا الْجَنَّةُ

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ebvâbu'l-Umreti 1, 1/538

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الْوَهَّابِ حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ الْحَارِثِ قَالَ سُئِلَ عُبَيْدُ اللَّهِ عَنِ الْمُحَصَّبِ فَحَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ عَنْ نَافِعٍ ، قَالَ نَزَلَ بِهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَعُمَرُ وَابْنُ عُمَرَ . وَعَنْ نَافِعٍ أَنَّ ابْنَ عُمَرَ - رضى الله عنهما - كَانَ يُصَلِّى بِهَا - يَعْنِى الْمُحَصَّبَ - الظُّهْرَ وَالْعَصْرَ - أَحْسِبُهُ قَالَ وَالْمَغْرِبَ . قَالَ خَالِدٌ لاَ أَشُكُّ فِى الْعِشَاءِ ، وَيَهْجَعُ هَجْعَةً ، وَيَذْكُرُ ذَلِكَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم .

Bize Abdullah b. Abdülvehhab, ona Halid b. Haris'in söylediğine göre Ubeydullah'a Muhassab denilen yerde konaklama hususu soruldu. Bunun üzerine Ubeydullah, Nâfi'den şunu nakletti:
'Muhassab'da Hz. Peygamber (sav), Ömer (ra) ve Abdullah b. Ömer konaklamıştır.'
Nâfi'nin söylediğine göre Abdullah b. Ömer (ra) orada, öğle ve ikindi namazlarını kılardı. O, 'İbn Ömer'in akşam namazını da orada kıldığını zannediyorum' dedi.
Halid; 'Ben, İbn Ömer'in yatsı namazını orada kıldığı hususunda da şüphe etmiyorum' demiştir.
Nâfi, İbn Ömer'in orada bir süre uyuduğunu ve Hz. Peygamber'in de (sav) burada konakladığını söylediğini nakletmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 148, 1/537

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ أَنَّ عِكْرِمَةَ بْنَ خَالِدٍ سَأَلَ ابْنَ عُمَرَ - رضى الله عنهما - عَنِ الْعُمْرَةِ قَبْلَ الْحَجِّ فَقَالَ لاَ بَأْسَ . قَالَ عِكْرِمَةُ قَالَ ابْنُ عُمَرَ اعْتَمَرَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم قَبْلَ أَنْ يَحُجَّ . وَقَالَ إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ عَنِ ابْنِ إِسْحَاقَ حَدَّثَنِى عِكْرِمَةُ بْنُ خَالِدٍ سَأَلْتُ ابْنَ عُمَرَ مِثْلَهُ . حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ قَالَ عِكْرِمَةُ بْنُ خَالِدٍ سَأَلْتُ ابْنَ عُمَرَ - رضى الله عنه - مِثْلَهُ .

Bize Ahmed b. Muhammed, ona Abdullah, ona İbn Cüreyc, ona İkrime b. Halid'in söylediğine göre o, İbn Ömer'e hacdan önce yapılan umreyi sormuş, İbn Ömer (ra) 'Bir sorun olmaz' demiştir.
İkrime'nin naklettiğine göre; İbn Ömer, Hz. Peygamber'in (sav) hac yapmadan önce umre yaptığını söylemiştir.
İbrahim b. Sa'd dedi ki; ona İshak, ona İkrime b. Halit, benzer bir soruyu sorduğunu söylemiştir.
Bize Amr b. Ali, ona Ebu Asım, ona İbn Cüreyc, ona da İkrime b. Halit İbn Ömer'e benzer bir soruyu sorduğunu söylemiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ebvâbu'l-Umreti 2, 1/538

قَالَ: "وَسَمِعْنَا اسْتِنَانَ عَائِشَةَ أُمِّ الْمُؤْمِنِينَ فِى الْحُجْرَةِ ، فَقَالَ عُرْوَةُ: 'يَا أُمَّاهُ ، يَا أُمَّ الْمُؤْمِنِينَ . أَلاَ تَسْمَعِينَ مَا يَقُولُ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ .' قَالَتْ: 'مَا يَقُولُ' قَالَ: 'يَقُولُ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم اعْتَمَرَ أَرْبَعَ عُمَرَاتٍ إِحْدَاهُنَّ فِى رَجَبٍ .' قَالَتْ: 'يَرْحَمُ اللَّهُ أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ ، مَا اعْتَمَرَ عُمْرَةً إِلاَّ وَهُوَ شَاهِدُهُ ، وَمَا اعْتَمَرَ فِى رَجَبٍ قَطُّ .'"

Bize Kuteybe b. Said, ona Cerir b. Abdulhamid, ona da Mansur b. Mu'temir, ona Mücahid b. Cebr şöyle dedi:
"Müminlerin annesi Aişe odasında dişlerini temizlerken misvağın çıkardığı sesi işittik. Urve: 'Ey Anne Ey Mü'minlerin Annesi! Ebu Abdurrahman'ın dediğini duymadın mı?'dedi. Aişe: 'ne diyor?' diye sordu. Urve: 'o Rasulullah'ın (sav) biri recep ayında olmak üzere dört defa umre yaptığını söylüyor' dedi. Aişe: 'Allah, Ebu Abdurrahman'a rahmet etsin! Rasulullah'ın (sav) yap­tığı umrelerin hepsine kendisi muhakkak şahit olmuştur. ancak Ra­sulullah receb ayında hiç umre yapmamıştır' dedi."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ebvâbu'l-Umreti 3, 1/538

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ الْمُنْذِرِ حَدَّثَنَا أَبُو ضَمْرَةَ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ عُقْبَةَ عَنْ نَافِعٍ أَنَّ ابْنَ عُمَرَ - رضى الله عنهما - كَانَ يَبِيتُ بِذِى طُوًى بَيْنَ الثَّنِيَّتَيْنِ ، ثُمَّ يَدْخُلُ مِنَ الثَّنِيَّةِ الَّتِى بِأَعْلَى مَكَّةَ ، وَكَانَ إِذَا قَدِمَ مَكَّةَ حَاجًّا أَوْ مُعْتَمِرًا لَمْ يُنِخْ نَاقَتَهُ إِلاَّ عِنْدَ بَابِ الْمَسْجِدِ ، ثُمَّ يَدْخُلُ فَيَأْتِى الرُّكْنَ الأَسْوَدَ فَيَبْدَأُ بِهِ ، ثُمَّ يَطُوفُ سَبْعًا ثَلاَثًا سَعْيًا ، وَأَرْبَعًا مَشْيًا ، ثُمَّ يَنْصَرِفُ فَيُصَلِّى سَجْدَتَيْنِ ، ثُمَّ يَنْطَلِقُ قَبْلَ أَنْ يَرْجِعَ إِلَى مَنْزِلِهِ ، فَيَطُوفُ بَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ ، وَكَانَ إِذَا صَدَرَ عَنِ الْحَجِّ أَوِ الْعُمْرَةِ أَنَاخَ بِالْبَطْحَاءِ الَّتِى بِذِى الْحُلَيْفَةِ الَّتِى كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يُنِيخُ بِهَا .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 148, 1/537

وَقَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - أَنَّهُ كَانَ إِذَا أَقْبَلَ بَاتَ بِذِى طُوًى ، حَتَّى إِذَا أَصْبَحَ دَخَلَ ، وَإِذَا نَفَرَ مَرَّ بِذِى طُوًى وَبَاتَ بِهَا حَتَّى يُصْبِحَ ، وَكَانَ يَذْكُرُ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَفْعَلُ ذَلِكَ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 149, 1/537

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ الْهَيْثَمِ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ قَالَ عَمْرُو بْنُ دِينَارٍ قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ - رضى الله عنهما - كَانَ ذُو الْمَجَازِ وَعُكَاظٌ مَتْجَرَ النَّاسِ فِى الْجَاهِلِيَّةِ ، فَلَمَّا جَاءَ الإِسْلاَمُ كَأَنَّهُمْ كَرِهُوا ذَلِكَ حَتَّى نَزَلَتْ ( لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّكُمْ ) فِى مَوَاسِمِ الْحَجِّ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 150, 1/537

حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ حَفْصٍ حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ حَدَّثَنِى إِبْرَاهِيمُ عَنِ الأَسْوَدِ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتْ حَاضَتْ صَفِيَّةُ لَيْلَةَ النَّفْرِ ، فَقَالَتْ مَا أُرَانِى إِلاَّ حَابِسَتَكُمْ . قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم « عَقْرَى حَلْقَى أَطَافَتْ يَوْمَ النَّحْرِ » . قِيلَ نَعَمْ . قَالَ « فَانْفِرِى » .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 151, 1/537

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ وَزَادَنِى مُحَمَّدٌ حَدَّثَنَا مُحَاضِرٌ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنِ الأَسْوَدِ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتْ خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لاَ نَذْكُرُ إِلاَّ الْحَجَّ ، فَلَمَّا قَدِمْنَا أَمَرَنَا أَنْ نَحِلَّ ، فَلَمَّا كَانَتْ لَيْلَةُ النَّفْرِ حَاضَتْ صَفِيَّةُ بِنْتُ حُيَىٍّ ، فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم « حَلْقَى عَقْرَى ، مَا أُرَاهَا إِلاَّ حَابِسَتَكُمْ » . ثُمَّ قَالَ « كُنْتِ طُفْتِ يَوْمَ النَّحْرِ » . قَالَتْ نَعَمْ . قَالَ « فَانْفِرِى » . قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ . إِنِّى لَمْ أَكُنْ حَلَلْتُ . قَالَ « فَاعْتَمِرِى مِنَ التَّنْعِيمِ » . فَخَرَجَ مَعَهَا أَخُوهَا ، فَلَقِينَاهُ مُدَّلِجًا . فَقَالَ « مَوْعِدُكِ مَكَانَ كَذَا وَكَذَا » .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 151, 1/538

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ مُجَاهِدٍ قَالَ دَخَلْتُ أَنَا وَعُرْوَةُ بْنُ الزُّبَيْرِ الْمَسْجِدَ ، فَإِذَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ - رضى الله عنهما - جَالِسٌ إِلَى حُجْرَةِ عَائِشَةَ ، وَإِذَا نَاسٌ يُصَلُّونَ فِى الْمَسْجِدِ صَلاَةَ الضُّحَى . قَالَ فَسَأَلْنَاهُ عَنْ صَلاَتِهِمْ . فَقَالَ بِدْعَةٌ . ثُمَّ قَالَ لَهُ كَمِ اعْتَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ أَرْبَعً إِحْدَاهُنَّ فِى رَجَبٍ ، فَكَرِهْنَا أَنْ نَرُدَّ عَلَيْهِ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ebvâbu'l-Umreti 3, 1/538