حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا وَهْبُ بْنُ جَرِيرٍ حَدَّثَنَا أَبِى سَمِعْتُ يُونُسَ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ أَنَسٍ - رضى الله عنه - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " اللَّهُمَّ اجْعَلْ بِالْمَدِينَةِ ضِعْفَىْ مَا جَعَلْتَ بِمَكَّةَ مِنَ الْبَرَكَةِ " . تَابَعَهُ عُثْمَانُ بْنُ عُمَرَ عَنْ يُونُسَ .

Bize Abdullah b. Muhammed, ona Vehb b. Cerîr, ona babası, ona Yunus, ona İbn Şihâb, ona da Enes'in (ra) söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu:

"Allah'ım! Mekke'ye verdiğin bereketin iki katını Medine'ye ver."
Bu hadisi rivayet etmede Cerîr b. Hâzım, Osman b. Ömer'in Yunus'dan rivayetine mütâbaat etmiştir.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Osman b. Ömer arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fezâili'l-Medîne 10, 1/560

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ خَالِدِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى هِلاَلٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عُمَرَ - رضى الله عنه - قَالَ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِى شَهَادَةً فِى سَبِيلِكَ ، وَاجْعَلْ مَوْتِى فِى بَلَدِ رَسُولِكَ صلى الله عليه وسلم . وَقَالَ ابْنُ زُرَيْعٍ عَنْ رَوْحِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ أُمِّهِ عَنْ حَفْصَةَ بِنْتِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - قَالَتْ سَمِعْتُ عُمَرَ نَحْوَهُ . وَقَالَ هِشَامٌ عَنْ زَيْدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَفْصَةَ سَمِعْتُ عُمَرَ رضى الله عنه .

Bize Yahya b. Bükeyr, ona Leys, ona Said b. Ebu Hilal, ona Zeyd b. Eslem, ona babası, ona da Hz. Ömer (ra) şöyle söylemiştir:

'Allah'ım! Bana kendi yolunda şehitlik nasip et ve benim ölümümü de Rasulün Muhammed'in beldesinde gerçekleştir!'
İbn Zürey dedi ki; bize Ravh b. Kasım, ona Zeyd b. Eslem, ona babası, ona Hafsa bnt. Ömer, ona da Hz. Ömer (ra) bu hadisin benzerini nakletmiştir.
Hişâm dedi ki; ona Zeyd, ona babası, ona Hafsa, ona da Hz. Ömer söylemiştir.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Yezid b. Zürey' arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fezâili'l-Medîne 1890, 1/561

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ خَالِدِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى هِلاَلٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عُمَرَ - رضى الله عنه - قَالَ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِى شَهَادَةً فِى سَبِيلِكَ ، وَاجْعَلْ مَوْتِى فِى بَلَدِ رَسُولِكَ صلى الله عليه وسلم . وَقَالَ ابْنُ زُرَيْعٍ عَنْ رَوْحِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ أُمِّهِ عَنْ حَفْصَةَ بِنْتِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - قَالَتْ سَمِعْتُ عُمَرَ نَحْوَهُ . وَقَالَ هِشَامٌ عَنْ زَيْدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَفْصَةَ سَمِعْتُ عُمَرَ رضى الله عنه .

Bize Yahya b. Bükeyr, ona Leys, ona Said b. Ebu Hilal, ona Zeyd b. Eslem, ona babası, ona da Hz. Ömer (ra) şöyle söylemiştir:

'Allah'ım! Bana kendi yolunda şehitlik nasip et ve benim ölümümü de Rasulün Muhammed'in beldesinde gerçekleştir!'
İbn Zürey dedi ki; bize Ravh b. Kasım, ona Zeyd b. Eslem, ona babası, ona Hafsa bnt. Ömer, ona da Hz. Ömer (ra) bu hadisin benzerini nakletmiştir.
Hişâm dedi ki; ona Zeyd, ona babası, ona Hafsa, ona da Hz. Ömer söylemiştir.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Hişam b. Sa'd arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Fezâili'l-Medîne 1890, 1/561

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ قَالَ حَدَّثَنِى اللَّيْثُ عَنْ عُقَيْلٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ قَالَ أَخْبَرَنِى سَالِمٌ أَنَّ ابْنَ عُمَرَ - رضى الله عنهما - قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: " إِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَصُومُوا ، وَإِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَأَفْطِرُوا ، فَإِنْ غُمَّ عَلَيْكُمْ فَاقْدُرُوا لَهُ" . وَقَالَ غَيْرُهُ عَنِ اللَّيْثِ حَدَّثَنِى عُقَيْلٌ وَيُونُسُ لِهِلاَلِ رَمَضَانَ .

Bize Yahya b. Bükeyr, ona Leys, ona Ukayl, ona İbn Şihâb, ona Salim, ona da İbn Ömer'in söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur:
"(Hilali) gördüğünüzde oruç tutun ve onu gördüğünüzde bayram yapın. Eğer hava bulutlu (kapalı) olursa takdir etmek (suretiyle ayı otuza tamamlayın)."
Başka bir ravi Leys'ten, o da Ukayl ve Yunus'tan 'Ramazan hilalini gördüğünüzde' şeklinde rivayet etmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 1900, 1/563

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ قَالَ حَدَّثَنِى اللَّيْثُ عَنْ عُقَيْلٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ قَالَ أَخْبَرَنِى سَالِمٌ أَنَّ ابْنَ عُمَرَ - رضى الله عنهما - قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: " إِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَصُومُوا ، وَإِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَأَفْطِرُوا ، فَإِنْ غُمَّ عَلَيْكُمْ فَاقْدُرُوا لَهُ " . وَقَالَ غَيْرُهُ عَنِ اللَّيْثِ حَدَّثَنِى عُقَيْلٌ وَيُونُسُ لِهِلاَلِ رَمَضَانَ .

Bize Yahya b. Bükeyr, ona Leys, ona Ukayl, ona İbn Şihâb, ona Salim, ona da İbn Ömer'in söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur:
"(Hilali) gördüğünüzde oruç tutun ve onu gördüğünüzde bayram yapın. Eğer hava bulutlu (kapalı) olursa takdir etmek (suretiyle ayı otuza tamamlayın)."
Başka bir ravi Leys'ten, o da Ukayl ve Yunus'tan 'Ramazan hilalini gördüğünüzde' şeklinde rivayet etmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 1900, 1/563

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ قَالَ سَمِعْتُ إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى بَكْرَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . وَحَدَّثَنِى مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ قَالَ أَخْبَرَنِى عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ أَبِى بَكْرَةَ عَنْ أَبِيهِ - رضى الله عنه - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " شَهْرَانِ لاَ يَنْقُصَانِ شَهْرَا عِيدٍ رَمَضَانُ وَذُو الْحَجَّةِ " .

Bize Müsedded, ona Mu'temir, ona İshak, ona Abdurrahman b. Ebu Bekre, ona da babası, Hz. Peygamber'den (sav) nakilde bulunmuştur. (T) Bize Müsedded, ona Mu'temir, ona Hâlid el-Hazzâ, ona Abdurrahman b. Ebu Bekre, ona da babasının söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur:
"Ramazan ve Zilhicce'deki (Kurban Bayramı) olmak üzere iki bayram ay eksik olmaz."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 12, 1/565

حَدَّثَنَا عُبَيْدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنْ أَبِى أُسَامَةَ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ . وَالْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - أَنَّ بِلاَلاً كَانَ يُؤَذِّنُ بِلَيْلٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم " كُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُؤَذِّنَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ ، فَإِنَّهُ لاَ يُؤَذِّنُ حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْرُ " . قَالَ الْقَاسِمُ وَلَمْ يَكُنْ بَيْنَ أَذَانِهِمَا إِلاَّ أَنْ يَرْقَى ذَا وَيَنْزِلَ ذَا .

Bize Ubeyd b. İsmail, ona Ebu Üsame, ona Ubeydullah, ona Nâfi, ona da İbn Ömer; (T) Ubeydullah dedi ki, ona Kasım b. Muhammed, ona da Aişe şöyle söylemiştir:
Bilal gece ezan okurdu. (Bunun üzerine) Rasulullah (sav) şöyle buyurdu:
"İbn Ümmü Mektum ezan okuyana dek yiyin ve için. Çünkü o, fecir doğana kadar ezan okumaz."
Ravilerden Kasım şöyle demiştir: İkisinin ezanı arasında fecr-i kazib ile ile fecr-i sadığın doğması arasındaki kadar bir fark vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 17, 1/566

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِى مَرْيَمَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى حَازِمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ ح . حَدَّثَنِى سَعِيدُ بْنُ أَبِى مَرْيَمَ حَدَّثَنَا أَبُو غَسَّانَ مُحَمَّدُ بْنُ مُطَرِّفٍ قَالَ حَدَّثَنِى أَبُو حَازِمٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ قَالَ أُنْزِلَتْ ( وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الأَسْوَدِ ) وَلَمْ يَنْزِلْ مِنَ الْفَجْرِ ، فَكَانَ رِجَالٌ إِذَا أَرَادُوا الصَّوْمَ رَبَطَ أَحَدُهُمْ فِى رِجْلِهِ الْخَيْطَ الأَبْيَضَ وَالْخَيْطَ الأَسْوَدَ ، وَلَمْ يَزَلْ يَأْكُلُ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُ رُؤْيَتُهُمَا ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ بَعْدُ ( مِنَ الْفَجْرِ ) فَعَلِمُوا أَنَّهُ إِنَّمَا يَعْنِى اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ .

Bize Said b. Ebu Meryem, ona İbn Ebu Hâzim, ona babası, ona da Sehl b. Sa'd; (T) Bize Said b. Ebu Meryem, ona Ebu Ğassân Muhammed b. Mutarrif, ona Ebu Hâzim, ona da Sehl b. Sa'd şöyle söylemiştir:
'Beyaz iplik siyah iplikten ayrılıncaya dek yiyin ve için' ayeti indirildiğinde 'şafak' (مِنَ الْفَجْرِ) kısmı inmedi. Bundan dolayı bazı kimseler oruç tutmak istediklerinde ayağına beyaz ve siyah iplik bağlardı ve (iki ipliğin) rengi belli olana kadar yemeye devam ederlerdi. Sonra Allah, ayetin 'şafak' (مِنَ الْفَجْرِ) kısmına da indirdi de insanlar, bununla gece ve gündüzün kastedildiğini anladılar.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 16, 1/566

حَدَّثَنَا عُبَيْدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنْ أَبِى أُسَامَةَ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ . وَالْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - أَنَّ بِلاَلاً كَانَ يُؤَذِّنُ بِلَيْلٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم " كُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُؤَذِّنَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ ، فَإِنَّهُ لاَ يُؤَذِّنُ حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْرُ " . قَالَ الْقَاسِمُ وَلَمْ يَكُنْ بَيْنَ أَذَانِهِمَا إِلاَّ أَنْ يَرْقَى ذَا وَيَنْزِلَ ذَا.

Bize Ubeyd b. İsmail, ona Ebu Üsame, ona Ubeydullah, ona Nâfi, ona da İbn Ömer; (T) Ubeydullah dedi ki, ona Kasım b. Muhammed, ona da Aişe şöyle söylemiştir:
Bilal gece ezan okurdu. (Bunun üzerine) Rasulullah (sav) şöyle buyurdu:
"İbn Ümmü Mektum ezan okuyana dek yiyin ve için. Çünkü o, fecir doğana kadar ezan okumaz."
Ravilerden Kasım şöyle demiştir: İkisinin ezanı arasında fecr-i kazib ile ile fecr-i sadığın doğması arasındaki kadar bir fark vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 17, 1/566

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ هِشَامٍ قَالَ أَخْبَرَنِى أَبِى عَنْ عَائِشَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ح وَحَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ عَنْ مَالِكٍ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتْ إِنْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَيُقَبِّلُ بَعْضَ أَزْوَاجِهِ وَهُوَ صَائِمٌ . ثُمَّ ضَحِكَتْ .

Bize Muhammed b. Müsennâ, ona Yahya, ona Hişâm, ona babası (Urve b. Zübeyr), ona da Aişe, Hz. Peygamber'den (sav) nakletmiştir. (T) Bize Abdullah b. Mesleme, ona Mâlik, ona Hişâm, ona babası (Urve), ona da Hz. Aişe şöyle rivayet etmiştir:
"Rasulullah (sav) oruçluyken hanımını öperdi"
Hz. Aişe bu sözü söyledikten sonra gülümsedi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Savm 24, 1/568