حَدَّثَنَا عَلِيٌّ، أنا شُعْبَةُ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ أَخِيهِ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبِي أَيُّوبَ الأَنْصَارِيِّ، عَنِ النَّبِيِّ قَالَ: " إِذَا عَطَسَ أَحَدُكُمْ فَلْيَقُلْ: الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى كُلِّ حَالٍ، وَلْيَقُلِ الَّذِي يُشَمِّتُهُ: يَرْحَمُكَ اللَّهُ، وَلْيَرُدَّ عَلَيْهِ: يَهْدِيكَ اللَّهُ، وَيُصْلِحُ بَالَكَ "

Açıklama: Muhaddisler ravilerden İbn Ebu Leyla Muhammed b. Abdurrahman el-Ensarî'nin hafızası açısından tenkid etektedirler. (İbn Ebî Hatim, el-Cerh vet-Tadil, XIII, 394) Darekutnî onun sika olduğunu belirtmekle birlikte İbn Ebî Leyla'nın seyyiul hıfz ve zayıf bir ravi olduğunu da dile getirmektedir.( İbn Züreyk, Men tekelleme fihi Darekutnî, III, 121). Aynî oun için sika demektedir. (Aynî, Maganil-Ahyar, VI,63). Kadılık yapan İbn Ebî Leylâ'nin fakih olarak maklub olarak naklettiği rivayete dayanan tenkidi muhaddislerin fakihlere tenkidlerinde ihtiyatlı davranmayı gerektirir. Darekutnî hafızasını konusunda zayıf demekle birlikte onun sika olduğunu dile getirmiş olması da bu durumu ortaya koyar.

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şu'be b. Haccâc 697, 1/435